Dosya İzinlerinin Değiştirilmesi

Dosya İzinlerinin Değiştirilmesi
Dosya izin bilgilerini görebilmek için ls komutu, -l parametresiyle kullanılır. Aşağıdaki dosya üzerindeki erişim haklarına göz atalım:
-rwxr-xr-x 2 gorkem users 182 Feb 12 03:58 deneme
Dosya bilgisinin en sol kısmında izin hakları yeralır. En baştaki ``-'' işareti bunun düz dosya olduğunu belirtir. ``gorkem'', dosyanın sahibi; ``users'' ise grubudur. Ardından sırayla uzunluk, son değiştirilme tarihi ve dosya ismi gibi bilgiler gelir. Son harf kümesine dosyanın modu da denir.
Solda yeralan r,w ve x karakterleri sırayla okuma, çalıştırma ve yazma haklarını belirtir. En soldaki ``-'' işaretini ayırdığımız zaman geri kalan harfleri üç adet üçlü grup haline getirelim:
rwx r-x r-xSırayla birinci harf kümesi dosya sahibinin izinlerini, ikinci harf kümesi grup izinleri ve son küme de diğer kullanıcıların izinlerini belirtir. Buna göre yukarıdaki dosyada
rwx
kullanıcı okuyabilir, yazabilir, çalıştırabilir
r-x
grup okuyabilir, çalıştırabilir fakat yazamaz.
r-x
diğerleri okuyabilir, çalıştırabilir fakat yazamaz.
Sol baştaki karakter ``d'' olsaydı, bir dizini inceliyor olacaktık.
Dosyanın izinlerini değiştirmek için chmod komutu kullanılır. Bu komutu kullanırken hangi izin düzeyine (kullanıcı, grup veya diğerleri) hangi izinlerin verileceği veya kaldırılacağı yazılır.
Örnek olarak yukarıdaki dosyanın okuma iznini kaldırmak için
$ chmod -r denemekullanılabilir. "-" işareti, iznin kaldırılacağını belirtir. İzin vermek için ise "+" yazın. Dosyanın yeni görüntüsü şöyle olur:
--wx--x--x 2 gorkem users 182 Feb 12 03:58 deneme
Sadece grubun, sadece kullanıcının veya sadece diğerlerinin erişim hakkını değiştirebilmek için her izin düzeyi için bir harf tanımlanmıştır. Kullanıcı için "u", grup için "g" ve diğerleri için "o" yazarak belirli bir izin düzeyi için erişim hakkını değiştirmek mümkün olur. Bu üç harf, izinden hemen önce yazılır.
$ chmod u+x deneme (dosyanin sahibi calistirabilir)
$ chmod o+r t2sac (digerleri okuyabilir)
$ chmod g-w deneme (dosyanin grubu yazamaz)
Her izin için aynı zamanda sayılar da tanımlanmıştır. Dosyanın erişim izinlerinideğiştirmek için her izne ait sayıları kullanabilirsiniz. Aşağıdaki tabloda, her izin düzeyi (dosyanın sahibi, grubu ve diğerleri) için üçer tane olmak üzere toplam 9 sayıdan oluşan izin numaralarını görebilirsiniz. Bir izni vermek için sırayla numaraları toplayın. Örneğin sahibinin okuması (400), yazması (200), çalıştırması (100), grubun okuması (40), çalıştırması (10) ve diğerlerinin okuması (4) ve çalıştırması (1) için kullanılan rakamların toplamı 755'tir.
$ chmod 755 deneme400 sahibi okur
200 sahibi yazar
100 sahibi çalıştırır

040 grubu okur
020 grubu yazar
010 grubu çalıştırır

004 diğerleri okur
002 diğerleri yazar
001 diğerleri çalıştırır
Başka bir değişiklikle konuyu pekiştirelim. Sahibinin okuması (400), yazması (100), grubun okuması (40), diğerlerinin okuması (4) için izin numarasını bulmak için bu cümlede parantez içinde yeralan sayıları toplarsak 644 yapacaktır.
$ chmod 644 denemeAynen dosyalarda olduğu gibi, bir dizinin de sahibi ve grubu vardır.
Dosyanın Sahibinin ve Grubunun Değiştirilmesi
Bir dosyanın sahibini sadece sistemdeki root kullanıcı değiştirebilme yetkisine sahiptir. Dosya sahibinin değiştirilmesi için chown komutu kullanılabilir. Yukarıdaki dosyanın sahibini ozgur isimli kullanıcı yapalım.
# chown ozgur denemeDosyanın yeni hali şöyle olur:
-rwxr-xr-x 2 ozgur users 182 Feb 12 03:58 deneme
chgrp komutu yardımıyla da dosyanın grubunu değiştirilebilir. Yukarıdaki dosyanın grubunu www yapmak için
# chgrp www denemekomutu kullanılabilir. chown komutu, dosyanın hem kullanıcısını, hem de grubunu değiştirme özelliğine sahiptir. chown komutundan sonra kullanıcı ve grup isimlerini aralarında bir nokta kalacak şekilde yazın.
$ chown ozgur.www deneme
$ ls -l deneme
-rwxr-xr-x 2 ozgur www 182 Feb 12 03:58 deneme